پرسش :

قبل از اين كه انسان آفريده شود در دنيا چه بود و خدا چه مي كرد؟

پاسخ :
مخلوقات دو دسته هستند: 1. مخلوقات غير زماني مانند مجردات 2. مخلوقات زماني مانند موجودات مادي . بر اين اساس اولا: از آن جا كه همه چيز مخلوق خداوند متعال است‌: "اللَّه‌ُ خَـَـلِق‌ُ كُل‌ِّ شَي‌ْءٍ وَ هُوَ الْوَ َحِدُ الْقَهَّـَرُ; (رعد، 16) خدا آفريننده هر چيزي و او يگانه قهار است‌". و او منبع فيض است و فياض بودن از لوازم ذات اوست‌، پس نمي‌توان تصور كرد كه خداوند موجود باشد ولي از فيض‌، عاري و خالي باشد؛ثانيا: "زمان‌" از مخلوقات خدا و جزء عالم هستي است و قبل از خلقت زمان‌، زماني وجود ندارد تا بگوييم در آن وقت خداوند مشغول چه كاري بوده است‌; در نتيجه اين پرسش درباره قبل از خلقت عالم هستي‌، در صورتي درست است كه قبل از آفرينش عالم هستي‌، "زماني‌" باشد كه خالي از عالم هستي باشد و عالم هستي آفريده نشده باشد; در حالي كه چنين فرضي درست نيست پس‌، طرح پرسش‌، نسبت به موجودات "غير زماني‌" به كلي منتفي است‌؛ و نسبت به موجودات "زماني‌" با توجه به مطالب بالا، صحيح نيست‌. ولي به هر حال‌، به گونه‌اي كه از ظاهر آيات قرآن بر مي‌آيد، خداوند هميشه مشغول انجام كاري و يا به اصطلاح "افاضه‌"(فيض رساندن به موجودات) بوده است‌: "كُل‌َّ يَوْم‌ٍ هُوَ فِي شَأْن‌ٍ؛(الرحمن‌،29) او هر روز در شأن و كاري است‌." مقصود از روز ـ يوم ـ كه در آيه آمده است‌، "روز" در برابر "شب‌" نيست و حتّي مقصود از آن‌، "زمان‌" هم نمي‌باشد، بلكه كلمه يوم در اين آيه‌، كنايه از دوام فيض الهي است.
www.morsalat.com